In het vorige hoofdstuk hebben we het al even over protocollen gehad. Wat zijn dat nu en wat maakt het precies uit? Dat is lastig in eenvoudige taal uit te leggen, maar we gaan het wel proberen. We gaan ook de meest gebruikte protocollen op een rijtje zetten voor u.

Luister naar deze training

UPnP

UPnP staat voor Universal Plug and Play en is bedoeld voor het automatisch configureren van netwerkapparatuur. UPnP is eigenlijk een verzameling protocollen. UPnP gebruikt een vorm van multicast (data vanuit één apparaat naar velen in het netwerk) en unicast (één op één communicatie) om apparaten te zoeken en configureren.

In feite zorgt het protocol dus voor automatische herkenning en configuratie van het apparaat, waarbij andere netwerkapparaten ook weten wat een apparaat kan én hoe ze ermee moeten werken.

In geval van audio stuurt een mediaserver na het verbinden met het netwerk dus uit wat het kan streamen en hoe (UPnP compatible) streamers met de server kunnen verbinden.

DLNA

DLNA is eigenlijk een uitbreiding op UPnP. Het werkt in de kern niet anders, maar heeft meer te maken met een alliance in de industrie die vast heeft gelegd wat apparaten moeten ondersteunen om het DLNA-logo te mogen dragen. Onder de kap is het gewoon UPnP.

Airplay

Airplay is ontwikkeld door Apple. Het protocol kan audio, video, foto’s en beeldschermen (screen-cast) streamen. Airplay zit in alle Apple-apparaten én wordt ook door andere fabrikanten vaak geïmplementeerd om compatible te zijn met andere Apple-apparaten.

Apple maakt gebruik UDP voor het streamen van media en daarop RTSP (real time streaming protocol). Uiteraard met wat eigen aanpassingen. Een vorm van multicasting is ook mogelijk (vanuit één bron naar meerdere spelers

). Daarvoor gebruikt Apple het eigen RAOP: Remote Audio Output Protocol.

Apple gebruikt de Apple Lossless codec voor het streamen van audio. Echter ook bij Airplay2 is dit beperkt tot 16 bit / 44.1 kHz. (2023).

Google Cast

Google Cast is een ontwikkeling van – niet geheel verwonderlijk – Google. In feite kan dit hetzelfde als Airplay: audio, video, foto’s en schermen (screen-cast) delen. Net als Airplay wordt ook Chromecast vaak door derden ingebouwd om compatible te zijn. Het wordt door sommige fabrikanten zelfs als basis voor de streamer gebruikt.

Het Google Cast protocol is heel anders dan Airplay. Nu gaan we hier niet in detail omdat het dan veel te technisch wordt, maar laten we het erop houden dat Google Cast een stuk flexibeler is. Dat is prettig voor ontwikkelaars.

Over het precieze protocol is niet veel te vinden, behalve zéér technische informatie die in SDK – Software Developer Kits -te vinden is. Waar het op neer komt is dat voor het vinden van spelers MDNS – Multicast DNS – wordt gebruikt. Voor het streamen zelf wordt een custom protocol gebruikt, ontwikkeld door Google zelf: het is volledig gesloten.

Google Cast kan high-res audio streamen tot 24 bit / 96 kHz. Het kan ook 4K video verwerken. Kwalitatief is het dus een wat interessanter systeem dan Airplay.

RAAT

Roon gebruikt RAAT: Roon Advanced Audio Transport. Behalve RAAT kan Roon ook met Sonos, Airplay, Chromecast en SlimProto (Squeezebox) overweg.

Volgens Roon zorgt RAAT voor een betrouwbare overdracht van data én zorgt het ook voor een plug and play ervaring met alle gecertificeerde streamers en dacs. Roon herkent door het verplichte certificeringstraject namelijk welk apparaat verbonden is en weet zo dus ook wat het apparaat wel en niet kan. Dat is bijzonder handig voor de eindgebruiker, want die hoeft in feite niets in te stellen na het aansluiten en activeren van het apparaat.

Diretta

Diretta is een niche protocol. Maar het is wel een bijzonder interessant idee wat de ontwikkelaar heeft. Diretta focust op een constante stroom van data zonder ‘bursts’ zoals wel het geval is bij veel andere protocollen (buffer vullen en dan even pauze). Diretta meent dat een constante flow beter klinkt, omdat de controller dan rustiger te werk kan gaan. En daardoor wordt minder gevraagd van de hardware, voeding, en de rest van de (audio)keten.

SonosNET

Sonos is één van de bekendste spelers in de markt. Het merk gebruikt zijn eigen protocol om spelers onderling te koppelen en te praten met de controller (app). Sonos gebruikt ook zijn eigen SonosNet (een mesh-systeem om spelers onderling te verbinden) om een stabiele ervaring te garanderen. De combinatie van een eigen streamingprotocol én een eigen meshsysteem zorgt ervoor dat Sonos in veel gevallen stabiel en betrouwbaar werkt.

Sonos kán high-res audio verwerken, maar speelt niet altijd op de maximale kwaliteit. Vooralsnog is 24bit / 48 kHz de maximale kwaliteit bij nieuwere producten. Oudere modellen spelen of niets, of 16 bit / 44.1 kHz.

BluOS

Het BluOS-systeem en -protocol is een technologie dat in eerste instantie is ontwikkeld voor Bluesound. Een systeem, ontwikkeld door Lenbrook. Onder Lenbrook vallen onder meer nog NAD en PSB. Echter zijn ook – indirect – merken als DALI en Lyngdorf eraan gekoppeld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat NAD intensief gebruik maakt van BluOS en ook actieve DALI speakers deze modules ingebouwd krijgen.

SlimProto

Squeezebox gebruikt SlimProto; de opvolger van SLIMP3. Ook na al die jaren zien we nog het Squeezebox / SlimProto systeem terug in bepaalde configuraties. Er zijn groepen die bij het custom (TCP gebaseerd) protocol zweren. Het werkt stabiel en klinkt goed. En het is open-source, waardoor heel veel ontwikkelaars eraan kunnen werken!

Afrondend

Er zijn ongetwijfeld nog meer protocollen. Denk aan systemen die in de studio worden gebruikt: Ravenna, AES67, Dante… Maar deze worden niet tot nauwelijks in consumentensystemen gebruikt. Daarom behandelen we ze hier niet. De bovenstaande protocollen dekken 90% van de industrie.

Het is belangrijk goed na te denken voordat u in een ecosysteem stapt. Wat hebt u staan? Wilt u nog uitbreiden? Wat zouden eventuele kosten daarvan zijn? Immers: een extra zone via Chromecast heeft een ander prijskaartje dan een extra Aurender!

Overzicht van protocollen en systemen

* Vaak wordt het wel als compatible aangegeven, maar dan werkt het alleen via Airplay of Chromecast. Weet dat dit geen optimaal klankmatig resultaat geeft.