Het neofolkgenre kent geen lange traditie in Nederland. Begin deze eeuw betraden Volksweerbaarheid en Predella Avant korte tijd het podium, acts als A Challenge of Honour en het Brits-Nederlandse H.E.R.R. zitten dicht tegen het genre aan, maar dan zijn we er ook wel. Deze achterstand wordt nu ingehaald door het snel groeiende oeuvre van Strydwolf.
Strydwolf is het neofolkproject van de Hagenaar Willem Witte. In enkele jaren heeft Witte een flinke naam in het wereldje opgebouwd. Op internationale festivals treedt hij op met projecten als Strydwolf en Osewoudt. En artiesten uit landen die zo ver uiteen liggen als Argentinië en Oekraïne vragen om zijn bijdragen aan hun albums.
Apocalyptische folk
Maar voordat we verder gaan: wat was neofolk ook alweer? Het genre, ook wel apocalyptische folk genoemd, heeft geen vast omlijnde definitie. Eigenlijk gaat het meer om een groep kunstenaars die door hun experimenteerdrift nooit zijn te vangen in één kloppende beschrijving, maar door hun gedeelde visie en obsessies toch tot één stroming kunnen worden gerekend.
Grondlegger van de beweging was Death in June, in 1981 voortgekomen uit een punkband. Ze werden beroemd en berucht door op hun platen de Tweede Wereldoorlog te thematiseren zonder duidelijk stelling te betrekken. Invloedrijk was bovendien de gedragen zangstem van zanger Douglas P. in combinatie met akoestische gitaarklanken.
Limited editions
Navolgers van Death in June kijken verder dan alleen de Tweede Wereldoorlog. Bijna de hele wereld- en literatuurgeschiedenis is de afgelopen dertig jaar op de plaat gezet. Deze producties verschijnen vaak als limited editions van 500 exemplaren of minder, of anders wel op vinyl of als cassettebandje. In combinatie met de elitaire houding die bij het genre hoort, heeft dat de verbreiding van de muziek geen goed gedaan.
Zoals Death in June zich liet inspireren door een schrijver als Yukio Mishima, grijpt Willem Witte van Strydwolf terug op onder veel meer: Ierse folksongs, surrealistische poëzie, Gorter, Hesse en Poe. Bovendien is zijn andere band, Osewoudt, vernoemd naar de hoofdpersoon uit ?De donkere kamer van Damokles? van Willem Frederik Hermans.
Dromen en de dood
Op zijn nieuwe album, ?Lieder von Traum und Tod?, snijdt Strydwolf aan de hand van teksten uit de literatuurgeschiedenis een serie overlappende thema?s aan: dromen, de dood, oorlog, strijd en de natuur. Diverse van deze gedichten en liedteksten, die variëren van Goethe tot vrij onbekende, hedendaagse dichters in de Duitse taal, combineren twee of meer van deze thema?s, zodat er een samenhangend geheel ontstaat.
Het thema dromen komt in de betekenis van idealen tot uiting in Strydwolfs eigen interpretatie van Nederlandstalige socialistische strijdliederen. Strydwolf leert ons opnieuw luisteren door klassieke teksten uit deze traditie af te stoffen. Zo krijgt De Internationale een stevig marsritme, wat het lied weer het elan geeft dat het eind negentiende eeuw moet hebben gehad. Wittes soms wat eentonig klinkende zangstem past goed bij het bevelende karakter van de tekst (?Ontwaakt!?).
Oorlogsgedichten
Een heel andere inspiratiebron voor het album is Walter Flex (1887-1917). Deze Duitse dichter nam tijdens de Eerste Wereldoorlog vrijwillig dienst en schreef nationalistische oorlogspoëzie, maar ook odes aan de natuur. Op zijn vorige album, ?Aus alter Zeit?, zette Strydwolf al een tekst van hem op muziek. Op de nieuwe schijf liggen de gedichten van Flex aan twee nummers ten grondslag.
Op dit moment is het wellicht tijd om te bedenken dat geslaagde neofolkplaten conceptalbums zijn waarin elke song zijn functie heeft. De artiest kan dus niet zomaar worden vereenzelvigd met de tekst van de liederen. Zeker bij het beluisteren van ?Kriegerseele?, waarin de heldhaftigheid van de Duitse soldaten in de Eerste Wereldoorlog wordt bezongen, is dat belangrijk in het achterhoofd te houden.
De paradox is dat de op Flex gebaseerde nummers naadloos in het grotere geheel van het album passen, waarop ook de socialistische klassieker ?Morgenrood? is opgenomen. Zo bereikt Strydwolf een vervreemdend Laibach-effect. Want door de linkse strijdliederen en de nationalistische oorlogsverheerlijking tegenover elkaar te zetten, vraag je je als luisteraar af: wat zijn nu eigenlijk het verschil en wat zijn de overeenkomsten tussen deze twee vormen van heroïek en idealisme? Is de een ?goed? en de ander ?fout?? Of is het toch allemaal iets ingewikkelder?
